Deprem gibi doğal afetler veya travmatik olaylar, doğrudan etkilenenlerin yanı sıra, olaya tanıklık eden veya etkilenenlerin yakınları üzerinde de ikincil travma etkileri yaratabilir. İkincil travma, bir kişinin, bir başkasının yaşadığı travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) semptomlarını deneyimlemesi durumudur.
İkincil travmanın belirtileri, doğrudan travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) semptomlarına benzer olabilir. Örneğin, kaygı, depresyon, korku, yabancılaşma, öfke ve uyku bozuklukları gibi semptomlar görülebilir. İkincil travma etkileri, olaya maruz kalan kişiye göre daha az yoğun olsa da, uzun vadede ciddi sonuçlara neden olabilir.
EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), travmatik olayların tedavisinde kullanılan bir psikoterapi yöntemidir ve ikincil travma semptomlarının tedavisinde de etkili olabilir. EMDR, göz hareketleri, dokunsal uyarım ve ses uyarımı gibi duyusal uyarıcıları kullanarak kişinin travmatik hatıralarını yeniden işlemesine ve semptomları azaltmasına yardımcı olur.
İkincil travma semptomlarıyla başa çıkmak için, ayrıca destekleyici bir ortamda konuşma terapisi de faydalı olabilir. Bu terapi, kişinin yaşadığı duyguları ifade etmesine ve duygusal açıdan rahatlamasına yardımcı olabilir.
Deprem de ikincil travma ile başa çıkmak için yapılacaklar şunları içerebilir:
- Kendinize zaman tanıyın: İkincil travma semptomları normal bir tepkidir ve bunları hissetmenin utanılacak veya korkutucu bir yanı yoktur. Kendinize izin verin ve zaman tanıyın.
- Kendinizi destekleyin: Kendinizi sağlıklı bir şekilde besleyin, uyku düzeninize özen gösterin ve düzenli egzersiz yapın. Ayrıca, sosyal bağlarınızı sürdürmek ve sevdiklerinizle zaman geçirmek de faydalı olabilir.
- Konuşma terapisi: Konuşma terapisi, travmatik olayları işlemeye ve semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
- EMDR terapisi: EMDR terapisi, ikincil travma semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
- Destek gruplarına katılın: Depremden etkilenen insanlarla tanışmak ve destek gruplarına katılmak, sizinle benzer deneyimler yaşayan insanlarla bağ kurmazına ve daha hızla tedavi olmanıza olanak sağlar.